ZenAudio Forum

Ik heb het duidelijk over ruis/stoorsignalen die zo groot zijn qua amplitude dat ze het onderscheid tussen een 0 en een 1 doen vervagen. DAT is een probleem. Ruis die dat niet doet, is op digitaal vlak geen probleem en op het uiteindelijke analoge vlak (na de DAC) dus ook niet.

Jitter is gedefineerd als een afwijking in de regelmaat van het tempo waarmee bits overgedragen worden. Normaal wordt dat geregeld via een klok, maar als die niet nauwkeurig genoeg is krijg je jitter. En als op de zender een klok gebruikt wordt maar op de ontvanger een andere, dan krijg je ook afwijkingen en dus jitter. Al geruime tijd is de oplossing daarvoor dat men op de ontvanger een buffer bijhoudt van ruim 1 seconde aan muziek en dan die bufferinhoud gaat herklokken met een nauwkeurige klok. Dat elimineert jitter.

Bewerkingen die de wetten van de natuur, elektronica, elektriciteit en wetenschap tegenspreken zijn lachwekkend voor mij want grotesk onjuist. Dat mensen verschillen horen daar waar de wetenschap zegt dat ze daartoe fysiek niet in staat zijn, kan wel degelijk en daar bestaat ook een wetenschappelijke verklaring voor. We hebben namelijk hersenen die een filterwerking hebben waardoor externe informatie weggelaten kan worden of juist aangevuld of zelfs bij gebrek aan externe informatie volledig voorzien kan worden. Dat laatste gebeurt vooral bij verwachtingspatronen. Als je verwacht een verschil te horen, dan hoor je dat meestal ook. Langs de andere kant: als je verwacht géén verschil te horen, is de kans groot dat je dat ook niet hoort. Daarom gebruikt de wetenschap dubbelblinde vergelijkingen: zo elimineer je die eliminatie en creatie van ons brein zoveel mogelijk.

Voor online streaming via clouddiensten zoals Spotify, Tidal en andere bedoel je?

Nog afgezien van het feit dat die diensten verliescompressie toepassen om bandbreedte te sparen afhankelijk van het aantal gelijktijdige gebruikers (hoe meer gebruikers, hoe slechter de kwaliteit), werken de streamingdiensten niet met bestanden die van A naar B getransporteerd worden maar met een meestal versleutelde bitstroom tussen twee tijdpunten. Ze steunen op de kwaliteit van de internetverbinding om die bitstroom zonder onderbrekingen (bij slechte kwaliteit worden tcp-pakketten immers herhaald totdat ze 100% correct ontvangen zijn). Het goede nieuws is, dat het streamingprotocol een eigen klokpuls én foutencorrectie bevat. Het slechte nieuws is, dat bij een slechte internetverbinding tussen de clouddienst en jouw provider de muziekstroom daaronder zal lijden. Van duidelijk hoorbare dropouts tot mogelijk zelfs vervorming. Dat laatste betekent, dat de interne foutencorrectie niets meer te redden vond.

Daarom ben ik nooit op zo'n clouddienst geabonneerd geweest en werk ik alleen met lokale flac-bestanden. Dan weet ik 100% zeker welke kwaliteit ik heb. Wat ik wel doe, meestal bij wijze van achtergrondmuziek is een internetradio opzetten. Dat kun je ook beschouwen als een cloudstreamingdienst, maar meestal hoef je daar niet op geabonneerd te zijn.

Zolang je netwerk perfect werkt, is er ook geen reden dat er een verschil zou zijn: in beide gevallen moeten bestanden overgedragen worden naar de afspeelsoftware in de streamcomputer.
En vermits onze netwerkprotocollen foutencorrectie bevatten, wordt er net als bij usb een bitperfecte overdracht gegarandeerd. Zonder "audiofiele" snufjes die gewoon larie en apakool zijn. Wat er fout kan gaan, zit meestal aan het uiteinde van de keten: het punt waarop de muziek de streamcomputer verlaat en ofwel naar een DAC ofwel een ander toestel overgedragen wordt. En afhankelijk van de methode en de technologie die daar gekozen wordt, kan daar wel een probleem optreden. Maar als je er rekening mee houdt dat je een streamcomputer bij voorkeur niet analoog aftakt omdat zijn analoge uitgangen nooit ontworpen zijn voor echt hifigebruik (ze waren bedoeld voor hoofdtelefoons en computerluidsprekertjes), dan blijft alleen het digitaal aftakken over via s/pdif, usb of hdmi. Alleen s/pdif heeft geen foutencorrectie, dus als het daar foutloopt kan het niet hersteld worden en krijg je een hoorbaar defect. In de praktijk komt dat zelden voor, net zoals dat binnen een cd-speler en ook bij een cd-speler met een externe DAC zelden of nooit foutliep. Waarom dan een keuze voor iets anders dan s/pdif? Resolutie. S/PDIF ondersteunt maximum 96 kHz in stereo ongecomprimeerd, dus als je meer dan dat wil of meer kanalen wil ondersteunen, dan heb je een andere technologie nodig. USB werkt tot 192 kHz (heel soms 384) in 24 of 32 bit, maar biedt doorgaans alleen stereo. HDMI, daarentegen, is het moderne wonderkind. Volledig digitaal mét foutencorrectie en ontworpen voor zeer hoge resoluties (HD en UHD video immers) en kan daarnaast met gemak een 16-tal kanalen in ongecomprimeerde hoge-resolutie audio 384/32 of zelfs meer (DSD wordt bijvoorbeeld ook ondersteund) verwerken. Bij mij is alles tegenwoordig hdmi, ik heb geen analoge of andere digitale bronnen meer dan hdmi.