De elektronische muziek scène is - echt waar - gevuld met getalenteerde vrouwen die het genre gedefinieerd hebben op transcendentale manieren.
Wanneer mensen gewoonlijk spreken over pioneers van EM of EDM (Elektronische DansMuziek), dan denken ze automatisch aan artiesten zoals Kraftwerk, Tangerine Dream, Vangelis, Jean-Michel Jarre, Tiësto, Armin Van Buuren, Brian Eno of een popgroep zoals Depeche Mode. Ja, op hun manier hebben ze allemaal in belangrijke mate bijgedragen tot de evolutie van het genre, maar sta me toch toe je te vertellen dat zij in feite niet de échte origines zijn van de elektronische muziek. Zelfs niet bijna. Misschien is het je opgevallen, maar geen van de namen die ik zojuist opsomde bevatten een vrouwelijke artiest. Niet alleen wordt dat vrouwelijke talent constant vergeten, men verteet ook dat er heel veel getalendenteerde muzikanten waren die met elektronische muziek experimenteerden en die je kan terugvolgen tot de 1930'er jaren. En hoewel er mannen waren die hieraan werkten, waren er dus ook meer dan genoeg getalenteerde vrouwen die nu legendarische reputaties hebben in de muziekgeschiedenis. In dit artikel noem ik enkele zwaar aanbevolen voorbeelden van vrouwelijke muzikanten die de eerste benaderingen vestigden van wat nu kennen als elektronische muziek. Hou wel in gedachten dat het geluid dat je vandaag kent als elektronische muziek helemaal niets te maken heeft met wat die vrouwen deden, dus hoef je niet verbaasd of misschien zelfs verontwaardigd te zijn over wat je hoort in de video's hieronder.
Johanna M. Beyer (1888 - 1944)
Johanna Beyer was een Duits-Amerikaanse pianiste en veel meer dan ze leek. Ze studeerde piano, harmonie, muziektheorie, contrapunt, zang en dans. Ze was ook het meesterbrein achter "Music of the Spheres", de eerste bekende score gemaakt voor elektronische muziekinstrumenten en volledig in elkaar gestoken door een vrouwelijke componist. Ze droeg in grote mate bij tot de elektronische muziek via haar indrukwekkende repertoires voor percussie-ensembles en ze hoorde bij de eerste musici die experimenteerden met ritmische processen gebaseerd op toonhoogte. Helaas moeten we zeggen dat terwijl Johanna's werk heel veel van latere EM-artiesten inspireerde, het niet erkend en zelfs genegeerd werd omdat mensen in die tijd haar talent niet erkenden en zelfs dachten dat vrouwen zoiets nooit zouden kunnen. Hetzelfe lot was vrouwelijke componisten in het algemeen beschoren.
Clara Rockmore
Clara was een muzikante die geboren werd in Litouwen en haar muziek toespitste op klassieke viool en de mythische theremin. Haar toepassing van dit laatste instrument was zelfs bijzonder transcendentaal voor de muziekgeschiedenis. Clara had namelijk een absoluut gehoor (dat wil zeggen dat ze elke noot juist kon identificeren door ernaar te luisteren) en ze werkte daarom nauw samen met Léon Théremin (de man die het instrument dat zijn naam draagt uitvond) om hem te helpen het instrument aan te passen zodat het fel zou verbeteren qua gebruik. Haar aanbevelingen (die later echte wijzigingen werden) omvatten het instrument lager maken zodat de uitvoerder beter zichtbaar zou zijn vanuit het publiek, en het verhogen van de gevoeligheid van de toonhoogte-antenne.
Daphne Oram (1925 - 2003)
We kunnen op geen enkele manier over Daphne praten zonder te benadrukken hoe legendarisch deze vrouw was. Als Brits componist werd ze populair voor veel dingen, maar een van haar meest populaire bijdragen waren de vroege experimentaies met 'musique concrète' (een experimenteel muziekgenre gebaseerd op een mengeling van geluiden van natuurlijke bronnen en het alledaagse leven). Daarenboven was Daphne de eerste vrouw die een elektronische-muziekstudio bestuurde en daarnaast een elektronisch muziekinstrument zelf ontwierp en bouwde. Als dat nog niet 'badass' genoeg was, wordt Oram ook genoemd als de grootmoeder van de BBC Radiophonic Workshop Sound Effects Studio omdat ze die nu eenmaal samen met Desmond Briscoe in 1958 opgericht had.
Delia Derbyshire (1937 - 2001)
Delia was een Engelse muzikante en compiste die, net als Daphne Oram, een pionier was bij de BBC Radiophonic Workshop. Haar innovatieve werk inspireerde de elektronische muziekscène zodanig dat er zelfs een straat in Conventry (haar thuisstad) naar haar genoemd werd. Delia's roem piekte nadat ze het originele theme voor Doctor Who gecomponeerde in 1963. Helaas werd ze niet als componist vernoemd maar ging die eer naar Ron Grainer en werd zij alleen als bijdragende muzikante vermeld. De BBC wou er in 1963 niet van horen en wou per se workshoppersoneel anoniem houden. Het thema van Doctor Who was eigenaardig genoeg een van de eerste die volledig geproduceerd werd met elektronische instrumenten.
Overigens loopt Doctor Who nog altijd en is daarmee de langstlopende science-fictionserie ooit. Het thema is nog steeds hetzelfde zoals ooit gecomponeerd door Delia, maar klinkt nu zo:
En voor wie er niet genoeg van kan krijgen: dit zijn alle thema's van Doctor Who van 1963 tot nu:
Wendy Carlos (1939)
Wendy Carlos is een Amerikaanse muzikante en een erg beroemde componiste wier meest gewaardeerde werk gevonden kan worden in veel soundtracks van populaire bioscoopfilms zoals Tron, The Shining en A Clockwork Orange. Wendy is ook een van de vroegste ondersteuners van de nu zwaar overbruikte synthesizer. In die tijd werd dat instrument een heel erg belangrijke stap naar het introduceren van het concept van elektronische muziek naar het publiek toe.
Opwindend, niet? Deze vrouwen, getalenteerd en dapper als ze waren, schrokken niet terug van noviteiten en namen een reuzegrote stap voorwaarts in de muziekgeschiedenis. Ze volgenden het geluid van binnenin hen en zijn nu eeuwige legendes in de ondertussen rijke geschiedenis van de elektronische muziek.
Bron: Sara Araujo, Cultura Collectiva 09 januari 2019
Vertaling & bewerking: yours truly.
Index
Zoek
Kalender
Arcade
Inloggen
Registreren